Zespół/zbiór archiwalny: Zbiory dawnej Diecezji Łuckiej i Brzeskiej (I.)
Archiwum Diecezjalne w Siedlcach, posiada, jako spuściznę archiwalną, akta wytworzone w Konsystorzu Janowskim dot. rzymskokatolickiej Diecezji Łuckiej za okres od 2 poł. XV wieku do rozbiorów Polski (1795 r.). Diecezja ta od XVIII wieku była w historiografii nazywana Diecezją Łucką i Brzeską. Na polecenie bpa Adama Naruszewicza, ostatniego biskupa łuckiego (1790-1796), przed rozbiorowej Polski, źródła archiwalne wytworzone w Konsystorzu Janowskim zostały zebrane, uporządkowane i oprawione w księgi aktowe. Cały zbiór to około 140 woluminów rękopisów.
Główną wartością poznawczą i historyczną ksiąg ze zbiorów dawnej Diecezji Łuckiej i Brzeskiej (XVII-XVIII w.) są zawarte w nich unikalne i często niepowtarzalne źródła dziejów ziemi Łuckiej i Brzeskiej, dziejów historycznych ziem: Bracławszczyzny, Polesia i Wołynia. Zbiór zawiera różnorodne dokumenty w tym pergaminowe, a także dokumenty wpisane do akt Konsystorza Janowskiego dotyczące parafii, duchowieństwa i osób świeckich z terenów Diecezji Łuckiej i Brzeskiej z XVII i XVIII w. W księgach zgromadzone zostały dokumenty dotyczące struktury administracyjnej diecezji, inwentarzy tychże parafii opisujących ich stan materialny oraz wykaz posługujących osób duchownych oraz kolatorów, szczegółowe informacje dot. statusu parafii, ich wizytacji, erekcji (utworzenia). Ponadto księgi stanowią bazę do badań nad: regestrami i aktami sądowymi zawartymi w księgach grodzkich (m.in. z Drohiczyna i Milejczyc) poprzez zawarte odpisy z tych ksiąg; dokumentami fundacyjnymi dla kościołów i klasztorów; magnaterią (Radziwiłłowie, Sapiehowie, Poniatowscy) i szlachtą lokalną; zapisami testamentowymi; zapisami donacyjnymi dla parafii z terenów dzisiejszej Białorusi i Ukrainy, np.: Łuck, Ołyka, Brześć, Janów Poleski, Kobryń, Wołczyn, Kamieniec Litewski oraz z parafiami po lewej stronie rzeki Bug.
W wyniku projektu realizowanego z Programu MKiDN „Kultura Cyfrowa” w 2022 roku zdygitalizowano trzy księgi (sygn: D153; D154; D157). W 2023 z Programu Kultura Cyfrowa 2023 zbiór powiększono o kolejne 18 woluminów rękopiśmiennych (sygn: D38; D42; D43; D44; D48; D50; D81; D129; D130; D135; D136; D138; D148; D149; D151; D152; D159; D166).
Zbiory zostały zdigitalizowane, opracowane oraz udostępnione ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego:
w 2022 r. w ramach programu „Kultura Cyfrowa” zrealizowano zadanie pn.: Cyfryzacja, opracowanie i udostępnienie zbiorów dawnej Diecezji Łuckiej
i Brzeskiej (XVII-XVIII w.) – Etap I – przyznano dofinansowanie w wysokości: 115 000 zł (całkowity koszt realizacji zadania: 145 570 zł);
natomiast w 2023 r. Minister w ramach tego samego programu przyznał 2-letnie dofinansowanie na realizację kontynuacji pn.: Cyfryzacja, opracowanie
i udostępnienie zbiorów dawnej Diecezji Łuckiej i Brzeskiej (XVII-XVIII w.) – Etap II (obowiązującą umowę zawarto z dnia 30 sierpnia 2023 r.) – dotacje w wysokości:
- w 2023 r.: 120 000 zł (całkowity koszt realizacji zadania: 154 400 zł);
- w 2024 r.: 110 000 zł (całkowity koszt realizacji zadania: 141 855 zł).